Zespół stresu pourazowego to najczęściej reakcja organizmu na traumatyczne przeżycie. Chory może odczuwać nadmierną pobudliwość, mieć stany depresyjne, lęki, problemy ze snem. Tych objawów PTSD może być znacznie więcej. Kto jest bardziej narażony na zespół stresu pourazowego, jak go rozpoznać i jak leczyć?
- Co to jest zespół stresu pourazowego?
- Co sprzyja wystąpieniu PTSD?
- Jakie są objawy zespołu stresu pourazowego?
- Diagnostyka PTSD
- Jak leczyć zespół stresu pourazowego?
Co to jest zespół stresu pourazowego?
Zespół stresu pourazowego (PTSD – posttraumatic stress disorder) to szereg zaburzeń wynikających z reakcji na dramatyczne przeżycia. Pojawiają się one w momencie, kiedy osoba nie jest w stanie poradzić sobie z zaistniałą sytuacją. O PTSD najczęściej mówi się w kontekście ludzi, którzy brali udział w wojnach, przeżyli jakieś katastrofy, kataklizmy, wypadki, stali się ofiarami napaści, tortur czy gwałtu. Objawy zespołu stresu pourazowego mogą odczuwać również osoby, które dowiedziały się o chorobie zagrażającej życiu lub doświadczyły przemocy psychicznej.
Co sprzyja wystąpieniu PTSD?
Wymienia się pewne czynniki, które mogą sprzyjać wystąpieniu zespołu stresu pourazowego u konkretnej osoby. Może to być przeżyta w dzieciństwie trauma, wychowywanie się w dysfunkcyjnej rodzinie, zaburzenia osobowości (np. borderline), stresujące zmiany w życiu (rozwód, utrata bliskiej osoby), brak wsparcia czy nadmierne spożywanie alkoholu.
Jakie są objawy zespołu stresu pourazowego?
Objawy zespołu stresu pourazowego mogą być zróżnicowane. Niektórzy na nowo przeżywają traumatyczne sytuacje, występują u nich „przebłyski” przypominające to, co się wydarzyło, pojawiają się też w nocnych koszmarach. Oprócz tego osoby z PTSD mogą być odrętwiałe fizycznie lub emocjonalnie, mogą się izolować, nie chcieć kontaktu z ludźmi. Zdarza się również brak odczuwania przyjemności, uczucie lęku, stany depresyjne, problemy ze snem i łatwe irytowanie się.
Diagnostyka PTSD
Diagnostyka zespołu stresu pourazowego może obejmować różne kryteria. Zazwyczaj, aby mówić o PTSD, konieczne jest spełnienie kilku warunków. Głównym wyznacznikiem jest przeżycie w ostatnim czasie stresującego wydarzenia, które było wyjątkowo traumatyczne właściwie dla każdej osoby. Ponadto charakterystyczne jest występowanie wymienionych wyżej „przebłysków” z tej trudnej sytuacji. Chory na PTSD unika mówienia o tym, co się stało, może nawet nie być w stanie odtworzyć danego wydarzenia. Oprócz tego pojawiają się trudności z zasypianiem, koncentracją, zdarzają się wybuchy gniewu czy nadmierna czujność.
Jak leczyć zespół stresu pourazowego?
Bywa, że zespołu stresu pourazowego nie trzeba leczyć, bo znika on samoistnie. PTSD może trwać zaledwie tydzień, a może utrudniać komuś życie nawet przez kilkadziesiąt lat. Leczenie obejmuje przeważnie psychoterapię, która wyróżnia się największą skutecznością, szczególnie jeśli koncentruje się ona na terapii ekspozycyjnej i na przeżytej traumie.
PTSD może być leczone również za pomocą farmakoterapii. Obejmuje ona podanie leków przeciwdepresyjnych, czasem stosuje się farmaceutyki przeciwpadaczkowe. Niektóre z nich mogą jednak pogarszać jakość snu. Leki te muszą być indywidualnie dobrane do objawów pacjenta, aby mu pomóc, a nie zaszkodzić.