Kim jest rodzina zastępcza zawodowa? Jak nią zostać?

W świetle prawa rodzina zastępcza jest jedną z form opieki nad małoletnimi, których rodzice nie posiadają władzy rodzicielskiej, sprawują ją w ograniczonym zakresie lub są nieznani. Wyróżniamy 3 typy rodzin zastępczych: spokrewnione, niezawodowe oraz zawodowe. Dzisiaj na tapet bierzemy ostatni rodzaj – kto tworzy zawodową rodzinę zastępczą oraz jak nią zostać?

• Czym jest zawodowa rodzina zastępczą?
• Jak zostać rodziną zastępczą zawodową?
• Jakie jest wynagrodzenie dla zawodowej rodziny zastępczej?

Czym jest zawodowa rodzina zastępcza?

Wszelkie kwestie związane z funkcjonowaniem rodzin zastępczych (w tym zawodowych) uregulowane są w przepisach ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W świetle prawa tworzą ją małżonkowie bądź osoba/osoby, które nie wstąpiły w związek małżeński, niebędące wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. Zawodowym rodzinom zastępczym przysługuje wynagrodzenie wypłacane przez starostwo – kwestia ta została omówiona dokładniej niżej. Polskie prawo wyróżnia 2 rodzaje rodziny zastępczej zawodowej:

1. pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego, w której dzieci znajdują się przez okres do 4 miesięcy (może być przedłużony do 8) w celu otrzymania doraźnej pomocy; w rodzinie może przebywać maksymalnie 3 dzieci w jednym czasie;
2. specjalistyczna, która swoją pieczą obejmuje dzieci zdemoralizowane, niepełnosprawne, jak i nieletnie matki i ich dzieci; w rodzinie może przebywać nie więcej niż 3 dzieci.

Ponadto można wyróżnić wielodzietne rodziny zastępcze zawodowe, w których jednocześnie przebywa nie mniej niż 3, ale nie więcej niż 6 dzieci. Warunek ten może być zmieniony w przypadku liczniejszego rodzeństwa.

Jak zostać rodziną zastępczą zawodową?

Zostanie rodzina zastępcza zawodową, wymaga od przyszłych rodziców posiadania określonych kwalifikacji oraz spełnienia warunków. Sprawdzane są one przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze lub centra pomocy rodzinie. Kryteria, które brane są pod uwagę podczas rekrutowania rodzin zastępczych zawodowych to m.in.:

• stały adres zamieszkania na terenie Polski,
• posiadanie pełni praw cywilnych oraz obywatelskich,
• dobry stan zdrowia potwierdzony zaświadczaniem lekarskim,
• warunki mieszkaniowe,
• stałe dochody,
• deklaracja niepojęcia pracy na podstawie umowy o pracę przez jednego z rodziców zastępczych zawodowych.

Ponadto niezwykle istotne jest, aby osoba lub osoby kandydujące na rodzinę zastępczą zawodową nie miały ograniczonych praw rodzicielskich aktualnie albo w przeszłości w stosunku do swoich biologicznych dzieci. W przypadku osób, na których ciąży obowiązek alimentacyjny konieczne jest spełnianie go.

Kwalifikacje sprawdzane są podczas testów, wywiadu środowiskowego oraz badań psychologicznych. Dodatkowo organizowane są warsztaty oraz szkolenia, które pozwalają przyszłym rodzinom zdobyć wiedzę oraz umiejętności pozwalające na jak najlepsze pełnienie obowiązków wobec małoletnich oddanych pod pieczę. Warto podkreślić, że osoby, które podjęły się zostania rodziną zastępczą zawodową, są prawnie zobligowane do ciągłego podnoszenia swoich kwalifikacji i kompetencji, np. poprzez udział w szkoleniach.

Jakie jest wynagrodzenie dla zawodowej rodziny zastępczej?

Rodziny zastępcze zawodowe otrzymują wynagrodzenie na podstawie umowy zawartej ze starostwem. Określone zostało ono we wspomnianej wcześniej ustawie. Zgodnie z jej zapisami, rodzinie zastępczej zawodowej przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż 2000 zł miesięcznie. W przypadku rodziny zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego kwota jest wyższa – minimum 2600 zł każdego miesiąca. Podczas ustalania konkretnego wynagrodzenia pod uwagę brane są odbyte szkolenia, kursy oraz posiadane kwalifikacje rodziców. Rodzinom zastępczym zawodowym przysługują dodatki:

• 20% wynagrodzenia, gdy przez okres dłuższy niż 10 dni w miesiącu kalendarzowym przebywa w niej więcej niż 3 dzieci lub co najmniej jedno dziecko z niepełnosprawnością albo umieszczone na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich,
• minimum 20% wynagrodzenia za pełnienie roli rodziny pomocowej.